Η περιοχή του Εθνικού Πάρκου Σχινιά Μαραθώνα συνδυάζει διαφορετικά οικοσυστήματα: τον υγροβιότοπο, το παράλιο πευκοδάσος, τη Μακαρία Πηγή, τη χερσόνησο Κυνοσούρας τον λόφο της Δρακονέρας και τη θαλάσσια περιοχή του όρμου του Μαραθώνα. Το ανάγλυφο του τοπίου και η γεωλογία της περιοχής έχουν δημιουργήσει στο Σχινιά μεγάλη ποικιλία ξεχωριστών βιοτόπων.
Στις χερσαίες εκτάσεις του Εθνικού Πάρκου ζουν θηλαστικά, όπως αλεπούδες, ασβοί, σκαντζόχοιροι και λαγοί και ερπετά όπως χελώνες (γραικοχελώνες και κρασπεδοχελώνες), φίδια (οχιές, δενδρογαλιές, λιακόνια κ.ά.) και σαύρες (γουστέρες, πράσινες σαύρες κ.ά.). Στις πιο υγρές περιοχές ζουν άλλα ερπετά, όπως ποταμοχελώνες, βαλτοχελώνες, νερόφιδα, αλλά και αμφίβια, όπως βάτραχοι και δενδροβάτραχοι. Κυρίαρχος είναι ο ρόλος του νερού, που ξεκινά από πηγές και ρέει προς τη θάλασσα συντηρώντας έλη, λίμνες και ρυάκια.
Ο υγρότοπος λειτουργεί ως ένα σύνθετο υδρολογικό σύστημα με διαφορετική αλατότητα κατά θέσεις, ανάλογα με τις εισροές που δέχεται από τη Μακαρία πηγή, τη βροχή και τη θάλασσα. Η βλάστηση στον υγρότοπο ακολουθεί την αλατότητα. Έτσι, σε γλυκά έως υφάλμυρα νερά αναπτύσσονται κυρίως καλαμιώνες και βλάστηση με αρμυρίκια, ενώ σε πιο αλμυρά νερά εμφανίζονται λιβάδια με βούρλα αλλά και αλόφιλη βλάστηση από μονοετή φυτά, όπως η αλμυρίδα. Στα ρέοντα και στάσιμα νερά του υγροτόπου ζουν χέλια και ψάρια των γλυκών νερών.
Η ορνιθοπανίδα της περιοχής.
Το σύνθετο φυσικό περιβάλλον του Σχινιά, και ιδιαίτερα ο υγρότοπος, αποτελούν σημαντικό σταθμό στη μεταναστευτική πορεία των αποδημητικών πουλιών κοντά στην ακτογραμμή της Ανατολικής Στερεάς Ελλάδας. Έχουν καταγραφεί περισσότερα από εκατόν πενήντα είδη πουλιών, μερικά από τα οποία φωλιάζουν μόνιμα και κάποια επισκέπτονται το Σχινιά μόνο κατά την άνοιξη και το φθινόπωρο, όπως ερωδιοί, καλαμοκανάδες, νερόκοτες, φαλαρίδες και οι εντυπωσιακές χαλκόκοτες.
Το παράλιο πευκοδάσος βρίσκεται μεταξύ του υγροτόπου και της θάλασσας, σε αμμώδη έκταση με αμμοθίνες και είναι ένα από τα τρία δάση κουκουναριάς στην Ελλάδα. Η κουκουναριά (Pinus pinea) με τη χαρακτηριστική κόμη που θυμίζει ομπρέλα, εξαπλώνεται κυρίως στα δυτικά του δάσους, ενώ προς τα ανατολικά συνυπάρχει με τη χαλέπιο πεύκη (Pinus halepensis), η οποία σταδιακά την αντικαθιστά. Το δάσος σήμερα εμφανίζει σημάδια γήρανσης μιας και η αποξήρανση του υγροτόπου, τα οχήματα και η βόσκηση παλιότερα δεν επέτρεπαν τη φυσική του ανανέωση. Συνεχίζει όμως η κουκουναριά να προσφέρει τον ίσκιο της στους επισκέπτες της παραλίας του Σχινιά που έρχονται για να κολυμπήσουν.
Η χερσόνησος Κυνοσούρας και ο λόφος της Δρακονέρας είναι ασβεστολιθικοί σχηματισμοί, που διαθέτουν θαμνώδη, μεσογειακή βλάστηση μακί με κυρίαρχο είδος τον θάμνο Juniperus phoenicea. Η χερσόνησος της Κυνοσούρας έχει υποστεί ελάχιστες αλλοιώσεις και παρουσιάζει υψηλή βιοποικιλότητα. Στα διάκενα των θαμνώνων αναπτύσσεται πλούσια ποώδης βλάστηση, με κυρίαρχο είδος τη γαλαστοιβή. Στη χλωρίδα περιλαμβάνεται και το ενδημικό γεώφυτο Fritillaria obliqua subsp. obliqua, υποείδος που κινδυνεύει να εξαφανιστεί.
Η Μακαρία Πηγή αναβλύζει στο βορειοδυτικό άκρο του Εθνικού Πάρκου, συντηρώντας δύο λίμνες γλυκού έως υφάλμυρου νερού. Οι λίμνες διαθέτουν υδρόβια και παρόχθια βλάστηση με καλάμια. Εκεί ζει ένα μικρό ενδημικό ψάρι, η ντάσκα, με την επιστημονική ονομασία Pseudophoxinus stymphalicus subsp. marathonicus. Η φυσική ροή της πηγής έχει πλέον αποκατασταθεί και σήμερα ο κύριος όγκος των νερών της ρέει προς τον υγρότοπο μέσω του κωπηλατοδρομίου. Στο τεχνητό κανάλι που παροχέτευε παλιότερα το σύνολο των νερών της πηγής στη θάλασσα, διοχετεύεται σήμερα οικολογική παροχή, για να διατηρηθεί η βλάστηση που αναπτύχθηκε, όπως τα υδροχαρή φυτά στην επιφάνεια των νερών και τα φύκη του γένους Chara στο βυθό του καναλιού.
Η θαλάσσια περιοχή του αβαθούς όρμου του Μαραθώνα.
Στον αμμώδη βυθό του είναι παρούσα η ποσειδωνία (Posidonia oceanica), φυτό που αναπτύσσεται μόνο σε καθαρά νερά. Στα υποθαλάσσια λιβάδια της ποσειδωνίας ζει και αναπαράγεται μεγάλη ποικιλία θαλάσσιας πανίδας. Προς την βραχώδη πλευρά της Κυνοσούρας, αναπτύσσεται διαφορετική υποθαλάσσια βλάστηση με ανώτερα φύκη (φαιοφύκη, ροδοφύκη και χλωροφύκη).
(πηγή: ΦΟΔΕΠΑΣΜ, www.itia.ntua.gr/greenmarathon/lib/schinias.pdf)
Η περιοχή του Πάρκου έχει συμπεριληφθεί στο δίκτυο
προστατευόμενων περιοχών Natura 2000.
Το Εθνικό Πάρκο Σχινιά-Μαραθώνα ιδρύθηκε το 2000 με σκοπό την προστασία, διατήρηση, διαχείριση και αναβάθμιση της φύσης και του τοπίου, ως φυσικής κληρονομιάς και πολύτιμού φυσικού πόρου, στη χερσαία και θαλάσσια περιοχή του Σχινιά Μαραθώνα που διακρίνεται για την οικολογική, αισθητική, επιστημονική, γεωμορφολογική, πολιτιστική και εκπαιδευτική της αξία (ΦΕΚ 395/ 3 Ιουλίου 2000).
Το επόμενο έτος εγκρίθηκαν ο Κανονισμός Διοίκησης και Λειτουργίας του Εθνικού Πάρκου και το Σχέδιο Διαχείρισής του, ενώ παράλληλα χωροθετήθηκαν ζώνες με διαφορετικές επιτρεπόμενες δραστηριότητες, όπως ζώνες προστασίας της φύσης, ζώνες αναψυχής, περιβαλλοντικής εκπαίδευσης, αθλητισμού και κατοικίας και ζώνη ελεγχόμενης γεωργικής χρήσης (ΦΟΔΕΠΑΣΜ,www.itia.ntua.gr/greenmarathon).
Τα τελευταία χρόνια το Δίκτυο ΜΕΣΟΓΕΙΟΣ SOS έχει οργανώσει/ συμμετάσχει σε ποικίλες δράσεις στην περιοχή του Σχινιά. Καθαρισμούς Ακτών, στα πλαίσια της πανελλαδικής εκστρατείας που οργανώνει κάθε Μάιο, παιχνίδια ευαισθητοποίησης για παιδιά κ.α.
Το Εθνικό Πάρκο Σχινιά Μαραθώνα κλείνει 10 χρόνια λειτουργίας και για το λόγο αυτό σχεδιάζονται από το φορέα ποικίλες δράσεις που θα έχουν ως στόχο την αξιολόγηση της μέχρι τώρα πορείας του Πάρκου, την ανάδειξη των προβλημάτων αλλά και τη χάραξη των μελλοντικών φράσεων. Παράλληλα φέτος είναι το Διεθνές Έτος Βιοποικιλότητας αλλά και η επέτειος 2500 χρόνων από τη Μάχη του Μαραθώνα. Στο πλαίσιο αυτής τη συγκυρίας ο Φορέας διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου ανακοίνωσε μία ανοιχτή πρόσκληση προς κάθε ενδιαφερόμενο, να καταθέσει προτάσεις για δράσεις με θέμα:
«Βιώσιμες Κοινωνίες, βιοποικιλότητα και αειφόρα τοπία».
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου