ΔΡΑΜΑ: με τα πλουσιότερα δάση και τους πιο φιλόξενους κατοίκους στην Ελλάδα γίνεται, λοιπόν, συνώνυμο της «ευτυχίας» για χιλιάδες μάτια...

Με αφετηρία την «πόλη των υδάτων», ανακαλύπτουμε ξεχασμένα και αυτοσχέδια γεφύρια στο Παρανέστι, οδηγούμε μέχρι το δάσος Φρακτού και γνωρίζουμε θερμή φιλοξενία στο Κάτω Νευροκόπι των χαμηλών θερμοκρασιών।

Κείμενο: Νίκη Κουλτούκη - Φωτογραφία: Παναγιώτης Σαρρής, Ηρακλής Μήλας*

Το ίδιο της το όνομα περικλείει τη μεγαλύτερη αντίφαση. Δράμα. αρχαία ελληνική ή σύγχρονη τραγωδία, οδυνηρό γεγονός… Και όμως, οι όποιες λυπηρές σκέψεις διαλύονται από τις θεωρίες σχετικά με την ετυμολογία του τοπωνυμίου. Επικρατέστερη όλων, εκείνη που θέλει να προέρχεται από τη λέξη «ύδραμα» (ύδωρ + άμη, δηλαδή νερό και σκάφη). Μια βόλτα στο υδρόβιο πάρκο της Αγίας Βαρβάρας με τις λιμνούλες και τους καταρράκτες ή μια παρανέστια διαδρομή επιβεβαιώνουν τους ισχυρισμούς των γλωσσολόγων και των Δραμινών. Η περιοχή με τα πλουσιότερα δάση και τους πιο φιλόξενους κατοίκους στην Ελλάδα γίνεται, λοιπόν, συνώνυμο της «ευτυχίας» για χιλιάδες μάτια.
Βαδίζοντας στα μονοπάτια της ιστορίας του νομού, μαθαίνουμε ότι ο τόπος κατοικείτο ήδη από τους προϊστορικούς χρόνους, ενώ τα κατάλοιπα διονυσιακών εθίμων μαρτυρούν απροκάλυπτα πως ο θεός του κρασιού κατείχε εξέχουσα θέση στο δωδεκάθεο κατά τον 3ο-4ο αιώνα π.Χ.
Οι αρχαίοι Σάτρες -θρακικό φύλο- δεν ήταν οι μόνοι που έζησαν στα χώματα της Δράμας· Ρωμαίοι, Οθωμανοί, Πόντιοι, Μικρασιάτες, Γερμανοί και Βούλγαροι άφησαν το δικό τους ξεχωριστό αποτύπωμα στο διάβα του χρόνου. Οι τελευταίοι, μάλιστα, αν και προσπάθησαν διακαώς να προβούν σε εκβουλγαρισμό του πληθυσμού, συνάντησαν σθεναρή αντίσταση και εγκατέλειψαν τα εδάφη το 1944.
ΣΤΟ ΚΕΝΤΡΟ Γεωγραφικά, ο ακριτικός νομός Δράμας τοποθετείται στον βορειοανατολικό ελλαδικό χώρο και βρίσκεται στα σύνορα με τη Βουλγαρία, ενώ γειτονεύει με τους νομούς Σερρών στα δυτικά, Καβάλας στα νότια και Ξάνθης στα ανατολικά. Η ομώνυμη πρωτεύουσα χτίστηκε για προφανείς λόγους στο βόρειο τμήμα της «χρυσής», γόνιμης πεδιάδας με τα καπνά, τα ρυζοχώραφα, το βαμβάκι και τις πατάτες, που αγκαλιάζονται από τα επιβλητικά βουνά. Το Μενοίκιο, το Παγγαίο και η Λεκάνη μοιάζουν να προστατεύουν την περιοχή από όσους την επιβουλεύονται, όμως μόνο το Φαλακρό κατόρθωσε να αναχθεί σε σύμβολο της πόλης. Αφ’ υψηλού, το γυμνό βουνό αγναντεύει τον κατάφυτο τόπο με τα πανύψηλα δέντρα που καλύπτουν τις αμέτρητες πηγές.
Η ρυμοτομία δεν είναι ό,τι καλύτερο έχει να επιδείξει η πόλη, γι’ αυτό τα ποδαράκια μας είναι ο καλύτερος τρόπος για ένα city tour. Στις οδούς Καβδά, Εφέδρων Αξιωματικών και στις κάθετες σε αυτές, Μακεδονίας και Ηπείρου, χτυπά η καρδιά της διασκέδασης, καθώς εκεί βρίσκονται τα καλύτερα cafe-bars, στέκια για νέους και μη για όλες τις ώρες. Γύρω από την πλατεία Ελευθερίας απλώνει τα «πλοκάμια» του το εμπορικό κέντρο, ενώ στην οδό 19ης Μαΐου εντύπωση μας προκαλούν τα χλιδάτα καταστήματα με τη super διακόσμηση, που βρίσκονται κάτω από ρημαγμένα διατηρητέα σπίτια. Στο «παλιό» κέντρο του άστεως υπάρχει ένας σημαντικός αριθμός νεοκλασικών οικιών. Τα νεότερα ακολουθούν τον ραγδαίο ρυθμό ανάπτυξης του 20ού αιώνα και στην πλειονότητά τους είναι όμορφα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι δεν υπάρχουν οι αρχιτεκτονικές παραφωνίες που επέβαλαν η αστικοποίηση και ο συνωστισμός…
ΓΗ ΚΑΙ ΥΔΩΡ Ένα είναι σίγουρο. οι Δραμινοί δεν έχουν πει ακόμα το νερό νεράκι. Σε κάθε τους βήμα, σε κάθε έκφανση της ζωής τους, το πολυτιμότερο αγαθό είναι εκεί, να συνθέτει μοναδικά σκηνικά. Υδάτινο επίκεντρο αποτελεί το πάρκο της Αγίας Βαρβάρας, έκτασης 60 στρεμμάτων, καθώς σε αυτή την πανέμορφη γωνιά αποτυπώνονται όχι μόνο η ιδιαιτερότητα της πόλης -όσον αφορά στη μεγάλη ποσότητα νερού-, αλλά και η νεότερη ιστορία της. Στη νότια πλευρά παλιοί νερόμυλοι, πολυώροφα κτήρια των καπναποθηκών και κτίσματα από το πρόσφατο βιομηχανικό παρελθόν καθρεφτίζονται στα νερά της λίμνης που σχηματίζεται σε αυτό το σημείο. Ξύλινα γεφύρια, πάγκοι για πικνίκ, αναψυκτήρια, καφετέριες και ταβέρνες, όλα βρίσκονται εκεί. Η όψη του δημοτικού πάρκου, αν και εξίσου γαλήνια, με τα ηρώα προς ανάμνηση των θυμάτων του Ολοκαυτώματος, αποκτά «βαρύ» χαρακτήρα. Θέλοντας να περιγράψουμε όσα βλέπουμε ανοίγουμε το κινητό μας και βέβαιοι ότι το πρόγραμμα της Vodafone που έχουμε επιλέξει μας επιτρέπει να μιλάμε για ώρες, κυριολεκτικά ξεχνάμε να το κλείσουμε!
Οι απαρχές της ιστορίας της Δράμας και η εξέλιξή της μεταξύ των σημαντικότερων μακεδονικών κέντρων είναι καταγεγραμμένες σε ευρήματα, αναθηματικές στήλες κ.λπ. που εκτίθενται στο αρχαιολογικό μουσείο.
ΠΟΡΕΙΑ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΜε ορμητήριο τη Δράμα, απ’ όπου ξεκινούν οι περισσότερες διαδρομές στην ύπαιθρο του πλούσιου νομού, ακολουθούμε την ανατολική έξοδο και την πορεία που οδηγεί βόρεια, στο φράγμα της Πλατανόβρυσης. Ο Νικηφόρος είναι το πρώτο χωριό που συναντάμε ανηφορίζοντας για τα δάση.
Στο Παρανέστι, δίπλα ακριβώς στον ποταμό Νέστο, δεχόμαστε το πρώτο «welcome» από τον Άδη. Βλέπετε το νεκροταφείο, τόπος γαλήνης και ανάπαυσης, βρίσκεται στην είσοδο της κωμόπολης που κατοικήθηκε για πρώτη φορά από πρόσφυγες του Πόντου και της Μικράς Ασίας το 1922. Αν σκοπεύετε να απομακρυνθείτε για αρκετές ώρες από το κέντρο της Δράμας, από τον συγκεκριμένο οικισμό έχετε δυνατότητα να προμηθευτείτε τα τελευταία απαραίτητα. Από εκεί και πέρα θα έχετε συντροφιά μόνο τον ήχο του νερού που πέφτει από τους καταρράκτες και τις κοκκινωπές αποχρώσεις των δέντρων οξιάς. Κάνοντας μια στάση στο Μουσείο Φυσικής Ιστορίας, θα μάθετε τα πάντα για τον φυσικό πλούτο της περιοχής. Εμείς, διαγράφοντας πορεία παράλληλη με το ορμητικό ρέμα, στην ουσία έναν παραπόταμο του Νέστου, έχουμε συντροφιά τη βοή των υδάτων μέχρι τη χαράδρα Θερμιών. Ακολουθώντας το Διαβολόρεμα προς το θαύμα της φύσης με το όνομα Παρθένο Δάσος, στα αριστερά του δρόμου το φράγμα της Πλατανόβρυσης αιχμαλωτίζει τη ματιά μας. Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το υδροηλεκτρικό φράγμα του Θησαυρού, εκεί όπου σχηματίζονται οι λίμνες του Νέστου.
Νερό καθ’ οδόν δεν βλέπουμε, αλλά το δέος μπροστά στο φαράγγι που σχηματίζεται και συνεχίζει ως Διαβολόρεμα μάς συνοδεύει μέχρι τα Λουτρά Θερμιών. Παρεμπιπτόντως, μη φανταστείτε ότι οι εγκαταστάσεις των λουτρών λειτουργούν. Τα σπασμένα τζάμια και η εγκατάλειψη στο εσωτερικό δεν άφησαν περιθώρια στη φαντασία και στις ιαματικές ιδιότητές τους… Το θειούχο νερό, θερμοκρασίας 50 βαθμών Κελσίου, που αναβλύζει στο σημείο προσφέρεται για όσους θέλουν να κάνουν ένα θεραπευτικό μπάνιο, χωρίς ωστόσο απαραίτητες επιπλέον ανέσεις.
Αν, ωστόσο, εσείς στρίψετε δεξιά στη διχάλα μετά τη γέφυρα του Θόλου, θα βρεθείτε στο ασφαλτοστρωμένο οδικό δίκτυο που οδηγεί στην Πρασινάδα και τα Διπόταμα, χωριά που αρχικά κατοικήθηκαν από Πόντιους πρόσφυγες.
Χιλιόμετρα ξυλείας μάς συνοδεύουν εκατέρωθεν της διαδρομής, καθώς η εκμετάλλευση των δέντρων είναι η κύρια πηγή εσόδων για τους κατοίκους του νομού. Σε κοντινή απόσταση, στο δάσος Λεπίδας και μετά από διαδρομή 7 χλμ. σε δασικό δρόμο, συναντάμε τον ομώνυμο καταρράκτη.
ΤΟ ΠΑΡΘΕΝΟ ΔΑΣΟΣΗ διαδρομή μέχρι το Παρθένο Δάσος απαιτεί τουλάχιστον δύο ώρες σε δύσκολο οδικό δίκτυο. Οι εικόνες και τα χρώματα αλλάζουν από τα Θερμιά και πάνω. Το δάσος δρυός δίνει τη θέση του σε μαύρα πεύκα, ενώ ο δρόμος γίνεται ακόμα πιο κακοτράχαλος, μην αφήνοντας πολλά περιθώρια για ομαλή πορεία χωρίς τραντάγματα. Στη διασταύρωση στρίβουμε δεξιά και με σημάδι το εργοτάξιο Φρακτού ξέρουμε ότι έχουμε επιλέξει τη σωστή κατεύθυνση. Έχοντας εξασφαλίσει την απαραίτητη άδεια από το δασαρχείο, κινούμαστε βόρεια και ανεβαίνουμε σε υψόμετρο 1.700 μέτρων. Εσείς, στην περίπτωση που δεν διαθέτετε το απαραίτητο έγγραφο, αφήστε το αυτοκίνητό σας λίγο πριν από τη θέση Πανόραμα και συνεχίστε πεζή. Στο τέλος της διαδρομής θα απολαύσετε μια εικόνα του αδιατάρακτου οικοσυστήματος που θα σας αποζημιώσει πλήρως. Μαύρες ελάτες, ερυθρελάτες, δασικές πεύκες, σημύδες, σμέουρα και οξιές περιλαμβάνονται στο Παρθένο Δάσος, τον ακρογωνιαίο λίθο του δάσους Φρακτού. Στην ουσία πρόκειται για μια απομονωμένη έκταση 5.900 στρεμμάτων μέσα σε μια μεγαλύτερη 120.000 στρεμμάτων, που τα τελευταία 500 χρόνια δεν έχει υποστεί καμία ανθρώπινη παρέμβαση σύμφωνα με τους δασολόγους και στην οποία ζουν σπάνια είδη ζώων όπως αγριόκουρκοι, αγριόγιδα, καφέ αρκούδες, αγριογούρουνα και χρυσαετοί.
ΣΤΗΝ ΑΝΤΙΘΕΤΗ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΕπιστροφή στη βάση, λοιπόν, με νέα σχέδια και διάθεση να εξερευνήσουμε και το βορειοδυτικό κομμάτι του νομού. Αυτή τη φορά ακολουθούμε τη δυτική έξοδο και κατευθυνόμαστε προς την Προσοτσάνη. Εκεί το σπήλαιο του ποταμού Αγγίτη ή Σπήλαιο Μααρά, 25 χλμ. από τη Δράμα, αποτελεί τη μοναδικά αξιοποιημένη ποτάμια σπηλιά στον ελλαδικό χώρο. Η διάβρωση των ασβεστολιθικών πετρωμάτων του Φαλακρού όρους συνετέλεσε στη δημιουργία αυτού του εκπληκτικού μνημείου της φύσης, που ανακαλύφθηκε μόλις το 1978 από μια ομάδα Γάλλων σπηλαιολόγων. Τα ευρήματα δείχνουν ότι εκεί διέμεναν άνθρωποι και ζώα ήδη από τους παλαιολιθικούς χρόνους. Σήμερα επισκέψιμα είναι τα πρώτα 500 μέτρα της διαδρομής του Αγγίτη, ενώ συναντάμε κυρίως σταλακτίτες και ελάχιστους σταλαγμίτες.
Επιστρέφουμε στον κεντρικό δρόμο κατάπληκτοι από το θέαμα! Ο Βώλακας, το χωριό που χαρακτηρίζεται από τον έντονο διονυσιακό χαρακτήρα των παραδοσιακών εορτασμών, είναι ο επόμενος σταθμός μας. Μας μιλούν για τσολιάδες και μεταμφιεσμένους που κρεμάνε κουδούνια πάνω τους και γυρίζουν τα σπίτια με τις λύρες, για αναπαραστάσεις τοπικών γάμων και δώρα στη μαμή της κοινότητας. Ο οικισμός οφείλει τη φήμη του επίσης στο γεγονός ότι βρίσκεται κοντά στο περίφημο χιονοδρομικό κέντρο του Φαλακρού.
Για να προσεγγίσετε τις εγκαταστάσεις χιονοδρομίας του «γυμνού» βουνού, ακολουθείτε το επαρχιακό οδικό δίκτυο. Το ίδιο το όρος οφείλει το όνομά του στην παντελή έλλειψη βλάστησης και στην κυριαρχία γρανίτη και μαρμάρου, ενώ έχει αξιοποιηθεί στο έπακρο. Σήμερα διαθέτει αναβατήρες, baby lifts και περισσότερες από 20 πίστες για όλα τα επίπεδα παρέχοντας εξαιρετικές δυνατότητες στους επισκέπτες, με αποτέλεσμα να αποτελεί ένα από τα καλύτερα αξιοποιημένα τουριστικά «προϊόντα» της χώρας μας.
Στην αντίθετη κατεύθυνση και λίγο νοτιότερα από το Βώλακα, ο Γρανίτης αναλαμβάνει να μας εισάγει σε ένα εγκαταλελειμμένο σκηνικό με παλιά λατομεία, όπου γινόταν η εξόρυξη του ορυκτού που έδωσε το όνομά του στο χωριό. Θεόρατα βουνά, πυκνή βλάστηση να σκεπάζει κάθε σπιθαμή απείραχτης από το ανθρώπινο χέρι γης και αίσθηση ότι ζούμε στον 19ο αιώνα, χάρη στα παλιά κτήρια που διασώζονται ανάμεσα σε οξιές. Παρατημένες αποθήκες, γάντια, στολές και καρότσια από την εποχή που ο γρανίτης ήταν ένα από τα σημαντικότερα υλικά που έδιναν ώθηση στην ανάπτυξη της τοπικής οικονομίας.
Συνεχίζοντας ευθεία στο δρόμο, 2 χλμ. πριν από την «πηγή» της πατάτας και του φασολιού, στα αριστερά συναντάμε το οχυρό Λίσσε. Σε αυτή τη θέση δόθηκε η μάχη μεταξύ ελληνικού και γερμανοβουλγαρικών στρατευμάτων τον Απρίλιο του 1941. Όπλα, μετάλλια στρατιωτών και προσωπικά αντικείμενα εκτίθενται σήμερα στο μικρό μουσείο που στήθηκε προς ανάμνηση της μάχης.
ΥΠΟ ΤΟΥ ΜΗΔΕΝΟΣΤο Κάτω Νευροκόπι σίγουρα το έχετε ακουστά, αν όχι για τη φημισμένη καλλιέργεια πατάτας και φασολιού, για τις υπό του μηδενός θερμοκρασίες που σημειώνονται εκεί. Συνήθως -17, υπό φυσιολογικές συνθήκες, κρύο χοντρό που δεν σε διαπερνά και δεν σου τρυπάει τα κόκαλα. Εδώ η φύση λειτουργεί με τους δικούς της όρους: και ευνοεί τις καλλιέργειες και θεωρεί πάντα ευπρόσδεκτο το κρύο, κάτι που λειτουργεί αντιστρόφως ανάλογα με τη ζεστασιά που νιώθεις γνωρίζοντας τη φιλοξενία των κατοίκων. Θα σου δώσουν όλες τις απαραίτητες πληροφορίες για την περιοχή, πολλές φορές θα σε συνοδεύσουν στον προορισμό σου για να μη χαθείς και θα σου προσφέρουν ένα ζεστό κρεβάτι στην περίπτωση που ξεμείνεις σε κάποιο απροσπέλαστο χωριό. Από αυτή την πάστα ανθρώπων είναι και οι κάτοικοι του Παγονερίου. Φιλικοί και προσιτοί ζουν στα καλοδιατηρημένα πετρόχτιστα με σαχνισιά σπίτια τους στο βορειοανατολικό τμήμα του νομού, εκεί που τελειώνει ο ασφαλτοστρωμένος δρόμος και 7 χλμ. από τα ελληνοβουλγαρικά σύνορα.
Το μοναδικό για τα ελληνικά δεδομένα δάσος Σημύδας καθώς και το Δασικό Χωριό Ελατιάς στο ομώνυμο δάσος απέχουν λίγη ώρα από εκεί. Οι αυτόνομες κατοικίες του είναι ανοιχτές για όλους, δηλαδή κατόπιν συνεννόησης όλοι μπορούν να διαμείνουν δωρεάν, αρκεί να έχουν μαζί τους τα απαραίτητα.
Αποφασίσαμε να τερματίσουμε την περιήγησή μας στη Δράμα εκεί, αφήνοντας τη φαντασία να οργιάζει και να μας προετοιμάζει για την επόμενη εξόρμησή μας σε σπάνια δάση και μονοπάτια χιονιού!ΠΩΣ ΘΑ ΠΑΤΕOδικώς η Δράμα απέχει 675 χλμ. από την Αθήνα. Επίσης μπορείτε να μεταβείτε με τραίνο ή λεωφορείο του ΚΤΕΛ. (Τηλ. ΚΤΕΛ Δράμας: 25210 32421, ΚΤΕΛ Αθηνών: 210 5130220, Ο.Σ.Ε. Δράμας: 25210 32444, ΟΣΕ Αθηνών: 1110)

GRAND CHALET HOTELΜε φιλόξενη διάθεση και ξεχωριστή διακόσμηση από πέτρα και ξύλο σε κάθε δωμάτιο. Θα νιώσετε σαν στο σπίτι σας!Τιμή: Από €60 το δίκλινοΓρανίτης ΔράμαςΤηλ. 25230 22832 TASKO HOTELΤο εκπαιδευμένο προσωπικό του θα φροντίσει για την άριστη εξυπηρέτηση και την ευχάριστη διαμονή σας. Minimal διακόσμηση και άνετοι χώροι.Τιμή: Από €41 το δίκλινοΤέρμα 1ης ΙουλίουΤηλ. 25210 24000, 23885

ΧΕΝΙΑΜε παράδοση 40 ετών, το κομψό ξενοδοχείο Xenia αντιπροσωπεύει επάξια την ελληνική φιλοξενία. Cozy ατμόσφαιρα σε μοντέρνα και κλασική αρχιτεκτονική.Τιμή: Από €65 το δίκλινοΕθνικής Αμύνης 10Τηλ. 25210 33195www.hotel-xenia-drama.com
ΜΑΡΗΛΙΑΔέκα ανεξάρτητες κατοικίες με όλες τις σύγχρονες ανέσεις. Κάθε διαμέρισμα προσφέρει επιτραπέζια παιχνίδια και τζάκι. Διατίθεται επίσης και ένα δίκλινο διαμέρισμα ειδικά διαμορφωμένο για άτομα με ειδικές ανάγκες.Τιμή: Από €80 το τρίκλινοΒώλακας ΔράμαςΤηλ. 25230 23350, 6945 155425

ΠΑΡΑΔΕΙΣΟΣΕνδώστε άφοβα στις προτάσεις του σεφ, που δημιουργεί πιάτα επηρεασμένα από διάφορες κουζίνες! Δοκιμάστε οπωσδήποτε ελάφι! Τιμή: Από €8 το άτομοΓρανίτης ΔράμαςΤηλ. 25230 22116
ΕΣΤΙΑΤΟΡΙΟ GRAND CHALET HOTELΓια ένα ταξίδι στον κόσμο των γεύσεων επισκεφθείτε το εστιατόριο του Grand Chalet, με θέα το δάσος οξιάς. Δοκιμάστε κυνήγι και πατάτα γεμιστή. Τιμή: Από €15 το άτομοΓρανίτης ΔράμαςΤηλ. 25230 22832
PANE E VINOΑπολαύστε ιταλικές και όχι μόνο γεύσεις στην Trattoria Pane e Vino. Lounge διάθεση, jazz, καθώς και διάφορα άλλα μουσικά ακούσματα. Δοκιμάστε τη σαλάτα με babies λαχανικά, καραβιδοουρές και λαδολέμονο.Τιμή: Από €20 το άτομοΜακεδονίας 3Τηλ. 25210 57800
ΜΑΣΑ ΣΟΥΡΑΤο μεζεδοπωλείο-ψαροταβέρνα Μάσα Σούρα φημίζεται για το καλό φαγητό και τη φιλόξενη διάθεσή του. Δοκιμάστε το ψαρονέφρι με λιαστή ντομάτα και χαλούμι.Τιμή: Από €10 το άτομοΠερικλέους Κάβδα 37Τηλ. 25210 47802
ΠΑΝΤΟΠΩΛΕΙΟΝ Ε.Ο.Κ.Θα σας θυμίσει… παντοπωλείο με τα χαρακτηριστικά προϊόντα του παλιού καλού καιρού να κοσμούν τα ράφια του. Γευθείτε διάφορες λιχουδιές από κρεατικά στα κάρβουνα.Τιμή: Από €10 το άτομοΠερικλέους Κάβδα 39Τηλ. 25210 32522
ΤΟ ΧΑΝΙΠαλιό χάνι με ιστορία μεγαλύτερη των 200 ετών και ξεχωριστές gourmet γεύσεις. Επιλέξτε αγριογούρουνο με κάσιους και σως λεμονιού.Βενιζέλου 47Τηλ. 25213 00996
ΤΟ ΜΠΕΡΔΕΜΑΜπερδευτείτε… στις θαλασσινές γεύσεις του και δοκιμάστε οπωσδήποτε την αστακομακαρονάδα. Από 1η Δεκεμβρίου θα το βρείτε ανακαινισμένο με μοντέρνα διακόσμηση. Τιμή: Από €15 το άτομοΒεργίνας 187Τηλ. 25210 47333
ΣΕΛΗΝΗΟλόφρεσκα λαχανικά και ντόπια κρέατα σε μια παραδοσιακή ταβέρνα στο κέντρο του Βώλακα. Δοκιμάστε χωριάτικο κόκορα με χυλοπίτες, που αποτελεί και τη σπεσιαλιτέ του μαγαζιού.Τιμή: Από €15 το άτομοΒώλακαςΤηλ. 6972 294266
ΗΛΙΟΣΤΑΣΙΟΤο μοναδικό εστιατόριο -κέντρο αναβίωσης γεύσεων που χάνονται- λειτουργεί εδώ και 7 μήνες στο Παγονέρι. Μην παραλείψετε να δοκιμάσετε την εξαίσια σμυρναίικη συνταγή μπόμπες.Τιμή: Από €13 το άτομοΠαγονέριΤηλ. 25210 28150, 6978 441914

ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ
ΘΕΑΤΡΟ LIVEΤα καλύτερα μπουζούκια της Δράμας. Χορέψτε μέχρι τις πρώτες πρωινές ώρες! Από Πέμπτη έως Σάββατο.Τέρμα 1ης ΙουλίουΤηλ. 25210 20043
ΜΥΛΟΣΈνα εξαιρετικό ιστορικό bar-club, που θα σας φτιάξει τη διάθεση! Δυνατή μουσική, πολύς κόσμος και χορός μέχρι το πρωί!Τηλ. 25210 32228
PLAZA DE CAFÉΤο πιο must νεανικό στέκι της Δράμας με εντυπωσιακή διακόσμηση. Διαθέτει τεράστια συλλογή από επιτραπέζια παιχνίδια.Εφέδρων αξιωματικών και ΗπείρουΤηλ. 25210 46222
BAROQUEΜία πολύ καλή επιλογή για το ποτό σας σε ένα bar με ιδιαίτερο στυλ. Ζεστοί χρωματισμοί, κεφάτη ατμόσφαιρα και ακούσματα ξένης lounge μουσικής.Περικλέους Κάβδα και ΗπείρουΤηλ. 25210 46555
CHOCOLATEΤο café-lounge bar Chocolate στεγάζεται στο ξενοδοχείο Xenia. Δοκιμάστε τις καλύτερες αρωματικές σοκολάτες και χαλαρώστε μέσα στα… χρώματα της σοκολάτας που βρίσκονται παντού!Εθνικής Αμύνης 10Τηλ. 25210 33195
DES PRESSΣτέκι όσων ασχολούνται με τον αθλητισμό και όχι μόνο. Ξεκινήστε το… ζέσταμα με ένα πρωινό καφέ και συνεχίστε με ποτό το βραδάκι.Εθνικής Αμύνης 49Τηλ. 25210 39740
DISCO BLUE VELVETΑυθεντική διασκέδαση με μουσική disco, που κρατά το στυλ της εδώ και 38 χρόνια. Πρώην Trap, Παγγαίου 20Τηλ. 25210 35551http://www.bluevelvetdisco.gr/_
ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΝεανικό καφενείο που άνοιξε τις πόρτες του για πρώτη φορά το 1909.Βενιζέλου Κουντουριώτου 1Τηλ. 25210 47616
ΣΙΜΟΣΠασίγνωστο ζαχαροπλαστείο όχι μόνο για τα γλυκά του, αλλά και για τη μοντέρνα του διακόσμηση. Το απόλυτο must. Ό,τι γλυκό κι αν θέλετε να απολαύσετε, θα το βρείτε σίγουρα εδώ. Βεργίνας 63 & ΑνδριανουπόλεωςΤηλ. 25210 38441
ΑΓΟΡΑ
ΝΕΟΓΑΛΤα καλύτερα γαλακτοκομικά προϊόντα της Δράμας. Τέρμα 1ης Ιουλίου 66Τηλ. 25210 21134http://www.neogal.gr/
ΚΤΗΜΑ ΜΙΧΑΗΛΙΔΗΜην παραλείψετε να προμηθευτείτε κρασί από το κτήμα Μιχαηλίδη πριν φύγετε από τη Δράμα. Οίνοι εξαιρετικής ποιότητας και γεύσης, φτιαγμένοι με μεράκι.Άγιος Αθανάσιος ΔράμαςΤηλ. 25210 68394www.domaine-michaelidi.gr

HIGHLIGHTS
ΟΝΕΙΡΟΥΠΟΛΗ
Επισκεφθείτε τη μεγαλύτερη χριστουγεννιάτικη γιορτή με δεκάδες εκδηλώσεις και happenings στο παραμυθένιο χωριό Ονειρούπολη. Από 3 Δεκεμβρίου έως 6 Ιανουαρίου.




*ΠΡΩΤΟ ΘΕΜΑ 13.1.08