Βουλιαγμένη 2012. Εχουν περάσει 2.502 χρόνια από τη «μητέρα των μαχών». Ο ιστορικός - φιλόλογος Χρήστος Διονυσόπουλος που ζει στα νότια προάστια, επί μία δεκαετία έρχεται αντιμέτωπος με 669 συγγραφείς και 913 άρθρα και βιβλία που έχουν ασχοληθεί με το θέμα. Και βγαίνει από το πεδίο όχι της μάχης αυτή τη φορά αλλά της έρευνας, με μια εμπεριστατωμένη μελέτη που επιχειρεί να ρίξει φως στα γεγονότα, να αποκαλύψει αθέατες πλευρές και να απαντήσει σε ερωτήματα που δεν είχαν απαντηθεί έως σήμερα.
Τι ώρα έγινε η Μάχη του Μαραθώνα; Πόσοι ήταν οι Αθηναίοι και πόσοι οι Πέρσες που συμμετείχαν; Πόση ώρα διήρκεσε η μάχη; Πολέμησαν δούλοι μαζί με τους Αθηναίους και πόσοι; Ποιες ήταν οι απώλειες από τις δύο πλευρές; Πόσοι οι αγγελιαφόροι που μετέφεραν το μήνυμα στην πόλη;
«Εχουν διατυπωθεί πολλές θεωρίες γύρω από τη Μάχη του Μαραθώνα καθώς η βασική πηγή είναι ο Ηρόδοτος, ο οποίος έχει αφήσει πολλά κενά, τα οποία οι κατά καιρούς μελετητές έχουν καλύψει με τη φαντασία τους. Μέσα από την παρούσα έρευνα αξιοποίησα και συν έκρινα όλες τις πηγές με αποτέλεσμα να απομακρυνθεί η αβεβαιότητα και να εξαχθούν σταθερά συμπεράσματα», επισημαίνει ο ερευνητής που εκτός των άλλων έχει διατελέσει και επιστημονικός συνεργάτης της Ακαδημίας Αθηνών, ο οποίος δεν έχει αφήσει κανέναν τομέα χωρίς να τον φωτίσει: από τις θέσεις μάχης και τη στρατηγική των αντιπάλων έως την ταφή των νεκρών και τα αναθήματα της νίκης.
Η Μάχη του Μαραθώνα δεν έγινε πρωί, όπως οι περισσότερες μάχες στην αρχαιότητα, αλλά απόγευμα υποστηρίζει η νέα μελέτη. Και αυτό διότι ο Μιλτιάδης είχε παρατηρήσει ότι κάθε απόγευμα οι ιππείς του εχθρού αποχωρούσαν από την παράταξη και τα άλογα επέστρεφαν στις φάτνες τους για να επανέλθουν την επομένη τα ξημερώματα.
Αν εξαπέλυε επίθεση το απόγευμα μετά την αποχώρηση των ιππέων, οι βαριά οπλισμένοι φαλαγγίτες ακολουθώντας το κατάλληλο σχέδιο μάχης θα τσάκιζαν τους ελαφρότερα οπλισμένους αντιπάλους τους.
Ετσι, ο Μιλτιάδης στις 12 Σεπτεμβρίου 490 π.Χ. περί τις πέντε το απόγευμα και αφού είχε απορρίψει την πρόταση του Δάτη για διπλωματική υποχώρηση, έδωσε το σύνθημα για τακτική επίθεση. Η μάχη διήρκεσε περίπου δυόμισι ώρες και με την καταδίωξη του εχθρού εκτιμάται ότι ολοκληρώθηκε γύρω στις οκτώ, «καθώς ήταν δύσκολο και επικίνδυνο να συνεχισθεί άλλο».
Πολλά έχουν γραφεί για τις δυνάμεις που αντιπαρατέθηκαν στο πεδίο της μάχης. Οι αριθμοί ειδικά για τους Πέρσες κυμαίνεται από τις 200.000 έως τις 600.000 άνδρες. Ο μελετητής όμως, βάσει του αριθμού των περσικών πλοίων, καταλήγει πως η δύναμή τους ήταν περί τους 90.000 άνδρες μαζί με τους κωπηλάτες και τους ναύτες, ενώ στο πεδίο της μάχης έδωσαν το «παρών» περί τους 40.000 άνδρες από τους οποίους οι 30.000 ήταν οπλίτες, οι 8.000 πεζοναύτες και οι 2.000 ιππείς.
Οι 6.400 νεκροί του περσικού μετώπου αντιστοιχούν στο 16% της δύναμής του, «ποσοστό εύλογο για τον αιφνιδιασμό που υπέστησαν οι Πέρσες, αλλά και για τον κατώτερο οπλισμό που διέθεταν οι πολεμιστές τους έναντι των βαριά οπλισμένων Ελλήνων».
Από ελληνικής πλευράς εκτιμάται πως οι Αθηναίοι μαζί με τους δούλους δεν υπερέβαιναν τους 9.000 και οι Πλαταιείς ήταν 1.000.
Οι νεκροί Αθηναίοι ήταν 192 όσοι και οι ιππείς που απεικονίζονται στη ζωφόρο του Παρθενώνα, θεωρία που έχει διατυπώσει ο έγκριτος αρχαιολόγος Τζον Μπόρντμαν. Για ποιο λόγο όμως στα Γλυπτά του Παρθενώνα οι Αθηναίοι πεσόντες απεικονίζονται ως ιππείς, ενώ πολέμησαν ως οπλίτες; Διότι παρουσιάζονταν ως ήρωες, είναι η απάντηση που δίνεται στις σελίδες του πλούσια εικονογραφημένου βιβλίου.
Από την «αξονική τομογραφία» της μάχης δεν λείπουν και οι δούλοι που πολέμησαν στο πλευρό των Αθηναίων. Μέσα από δημογραφικά στοιχεία και δεκάδες αριθμητικές πράξεις εκτιμάται ότι οι Αθηναίοι οπλίτες που πολέμησαν ήταν 8.612 και οι δούλοι 388, από τους οποίους σκοτώθηκαν οκτώ. Ο λόγος για τον οποίο τους δόθηκε η δυνατότητα να πολεμήσουν με αντάλλαγμα την απελευθέρωσή τους ήταν καθαρά πολιτικός. Αν χρησιμοποιούνταν θήτες, πολίτες κατώτερης τάξης δηλαδή, η πιθανή νίκη θα μπορούσε να τους οδηγήσει στο να απειλήσουν τους αριστοκράτες, ενώ επιπλέον ως ακτήμονες δούλευαν για ένα ημερομίσθιο και δεν ήταν εξοικειωμένοι με την τεχνική της φάλαγγας, σε αντίθεση με τους δούλους, που πολλοί ήταν είτε αιχμάλωτοι πολέμου είτε είχαν ακολουθήσει τους κυρίους τους σε στρατιωτικές ασκήσεις.
___________________
*από την εφημ. ΤΑ ΝΕΑ - Σάββατο 9.2.2013
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου